TÜRKİYE’DEN 53 STK, AK PARLAMENTOSU BAŞKANI RİK DAEMS’TEN RUSYA’DAKİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ GİRİŞİMİNİ İNCELETMESİNİ İSTEDİ
Rusya Federasyonu’nu oluşturan halkların Türkiye diasporasındaki örgütleri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Anayasa’da yapmaya çalıştığı düzenlemelerin Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu kriterlerine uymadığı gerekçesiyle, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Başkanı Rik Daems’ten araştırma başlatmasını istedi.
Çerkes Dernekleri Federasyonu’nca koordine edilen ve Türkiye’de faal 53 sivil toplum yapılanmasının imza attığı başvuru metninde, AK Parlamento Başkanı Rik Deams’a Rusya Federasyonu’nun Avrupa Konseyi’ne, “1993 Anayasası, hukukun üstünlüğü ile yönetilen demokratik hukuk devleti ilkelerine uygun bulunduğu” için kabul edildiği hatırlatılarak, o günden bugüne yapılan değişikliklerin Rusya’yı Avrupa anayasal değerlerine ve demokratik normlarına sahip “demokratik”, “yasal” ve “federal” devlet ilkelerinden de uzaklaştırdığı iddia edilerek bu konuda araştırma başlatmasını istedi.
Rusya Federasyonu Anayasası’nın 68. Maddesinin yeni versiyonunda “Rusya Federasyonu toprakları üzerindeki devlet dili, devlet kurucu ulusun dili olan Rusçadır…” ifadelerinin yer aldığı, bunun da etnik Ruslara devlet kurucu halk olarak özel statü verirken, Rusya’daki yerli halklar ile ulusal azınlıkları 2. sınıf kılarak etnik ayrımcılığa tabi tuttuğu iddia edildi.
Bu düzenlemelerin, Rusya’nın Avrupa Konseyi’ne olan yükümlülüklerini yerine getirmesine mani olduğu savunulan başvuruda Başkan Rik Deams’tan üye ülkelerin Anayasaları’nı inceleyen ve AK değerlerine göre kritik eden Venedik Komisyonu’ndan görüş talebinde bulunması ve Rusya’daki yerli halk ve ulusal azınlıkların durumunu değerlendirmek üzere bir izleme misyonu oluşturması istendi.
Türkiye’de faaliyet gösteren 53 sivil toplum örgütü tarafından konuya ilişkin olarak Avrupa Konseyi Parlementerler Meclisi Başkanına gönderilen metin (Türkçe ve İngilizce) ve imzacı sivil toplum örgütleri listesi aşağıda olduğu gibidir.
(METİN-TÜRKÇE)
AVRUPA KONSEYİ PARLEMENTERLER MECLİSİNE
1993 yılında kabul edilen Rusya Federasyonu Anayasası, 1994 yılında Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu tarafından “hukukun üstünlüğü ile yönetilen demokratik hukuk devleti ilkelerine uygun” olarak kabul edilmiş ve bu sonuç Rusya’nın Avrupa Konseyi’ne kabul edilmesinin temel nedenlerinden biri olmuştur.
Ocak-Mart 2020’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus sivil toplumundan, insan hakları savunucularından, Rusya Federasyonu yerli halk kanaat önderleri ve temsilcilerinden son derece olumsuz tepki almasına rağmen, Rusya Federasyonu Federal Meclisi, Federasyon Konseyi ve Anayasa Mahkemesi’nden aceleyle geçirttiği tasarı ile Anayasada bir dizi değişiklik öngören yasama sürecini başlatmıştır.
Rusya Federasyonu Anayasası’nın 68. Maddesinin yeni versiyonunda önerilen değişikliklerden biri aşağıda belirtilen ifadeyi içermektedir:
“Rusya Federasyonu toprakları üzerindeki devlet dili, devlet kurucu ulusun dili olan Rusçadır…”
Görüşümüze göre bu norm, Rusya’daki çok uluslu toplumu bölerek etnik Ruslara devlet kurucu halk olarak özel statü verirken, Rusya’daki yerli halklar ile ulusal azınlıkları etnik ayrımcılığa tabi tutmaktadır.
Böylece, Rusya’nın diğer yerli halkları ve ulusal azınlıkları “devletin kuruluşuna katkı sunmamış halklar” olarak tanımlanmakta ve ikinci sınıf unsur statüsüne düşürülmektedir.
Rusya Federasyonu Anayasası’nda yapılan bu değişiklikler, Rusya’yı Avrupa anayasal değerlerine ve demokratik normlarına sahip “demokratik”, “yasal” ve “federal” devlet ilkelerinden de uzaklaştırmaktadır. Bahse konu yeni anayasal düzenleme bu bağlamda Rusya’nın Avrupa Konseyi’ne olan yükümlülükleriyle doğrudan çelişmektedir.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nden, Rusya Federasyonu tarafından önümüzdeki günlerde halk oylamasına sunulacak olan yeni Anayasal düzenlemenin geneli ve özellikle de 68. Maddesinde yapılan değişikliklerin, Rusya’nın Avrupa Konseyine olan yükümlülükleriyle tutarlı olup olmadığının belirlenmesi için;
* Venedik Komisyonu’ndan görüş talebinde bulunmasını,
* Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin halkların etnik ayrımı ve ayrımcılığa ilişkin aldığı kararlar doğrultusunda Rusya’daki yerli halk ve ulusal azınlıkların durumunu değerlendirmek üzere bir izleme misyonu oluşturmasını,
Arz ve talep ediyoruz.
İMZACI TÜRKİYE KURUM VE KURULUŞLARI
- Çerkes Dernekleri Federasyonu
- Birleşik Kafkas Dernekleri Federasyonu
- Alan Kültür ve Yardımlaşma Vakfı
- Kafkas Vakfı
- Şimali Kafkas Derneği
- İstanbul Çerkes Derneği
- Kayseri Birleşik Kafkasya Derneği
- Adige Khase-Çerkes Derneği-İstanbul
- Maltepe Çerkes Derneği
- Kuzey Kafkasya Kültür Merkezi Derneği
- Boğaziçi Çerkes Derneği
- İstanbul Birleşik Kafkasya Derneği
- Kafkasevi Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Derneği
- Samsun Birleşik Kafkasya Derneği
- Ahlat Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği
- Kafkasyalılar Sosyal Tesis Yaptırma ve Yaşatma Derneği-Samsun
- Kozlu Çerkes Derneği
- Çeçen Kafkas Muhacirleri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
- Merzifon Çerkes Kültür Derneği
- Bodrum Çerkes Kültür Derneği
- Ladik Çerkesler Derneği
- Çerkezköy Kuzey Kafkas Kültür Ve Dayanışma Derneği – Tekirdağ
- 1864 Erbaa Çerkes Derneği
- Güneşli Kuzey Kafkas Kültür Ve Dayanışma Derneği
- Köprübaşı Köyü Adige Kültür Evi Derneğ
- Meydandüzü Köyü Çerkes Derneği
- Silivri Kuzey Kafkas Kültür Derneği
- İverönü Köyü Kafkas Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
- Karamürsel Kuzey Kafkas Kültür Derneği
- Adige Dil Derneği-KONYA
- Kafdağı Eğitim ve Kültür Derneği
- Çerkes Derneği-KONYA
- Marmara Çerkes Derneği
- POY-DER Poyrazlı Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği
- Nart Ajans
- Çerkes Forumu
- Çorlu Kuzey Kafkas Çerkes Derneği – Tekirdağ
- Gebze Kuzey Kafkas Kültür Derneği
- Orta Asya-Kafkasya Kültür Derneği
- Kafkas Kadınları Eğitim ve Dayanışma Derneği
- Kafkas Gençlik Eğitim ve Spor Kulübü
- Adige Khase Derneği-Samsun
- Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti Derneği
- Çerkesya Yurtseverleri
- Turhal Kuzey Kafkasya Derneği
- Tokat Çerkes Derneği
- Orhanlı Çerkes Kültür Derneği
- İlkkurşun Kafkas Kültür Dayanışma Ve Yardım Derneği
- Kahramanmaraş Küçüksu Yardımlaşma ve Çeçen Kültür Derneği
- Kahramanmaraş Çeçen Kültür Derneği
- Adana Anadolu Kafkas Çeçen Kültür Derneği
- Başhüyük Kuzey Kafkas Karaçay Malkar Derneği
- Ayancık Çerkes Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
(METİN-İNGİLİZCE)
TO THE PARLIAMENTARY ASSEMBLY OF THE EUROPEAN COUNCIL
The constitution of the Russian Federation adopted in 1993, was accepted by the Venice Commission of the European Council in 1994 “in accordance with the principles of democratic constitutional state governed by the rule of law”, and as a result, this was one of the main reasons for the admission of Russia into the European Council.
In January-March 2020, the President of the Russian Federation Vladimir Putin started a legislative process with an aim of adaptation of a draft which includes a series of amendments to the Constitution. Despite receiving extremely negative reactions from opinion leaders and representatives of indigenous people of Russian Federation, President Putin hastily had the Federal Assembly, Federal Council and the Constitutional Court of the Russian Federation pass the draft.
One of the amendments proposed in the new version of Article 68 of the Constitution of the Russian Federation includes the following statement:
“The state language on the territory of the Russian Federation is Russian, the language of the state-founding nation…”
From our point of view, this norm divides the multinational society in Russia, gives ethnic Russians the special status as the state-founders, while subjects indigenous people and national minorities in Russia to ethnic discrimination.
Thus, other indigenous people and national minorities of Russia are defined as “people who have not contributed to the foundation of the state” and are reduced to the status of second class elements.
These amendments made on the Constitution of the Russian Federation also create a distance between Russia and the principles of a “democratic”, “legal” and “federal” state with European constitutional values and democratic norms. In this context, this new Constitutional regulation directly contradicts Russia’s obligations to the European Council.
We hereby, submit and request from the Parliamentary Assembly of the European Council to review and to carry out the following actions, prior to the referendum to be held by the Russian Federation in the coming days, to determine whether amendments made in general, and specifically on the article 68 of the Constitutional regulations are consistent with Russia’s obligations to the Council of Europe:
- requesting the opinion the Venice Commission and,
- establishing a monitoring mission to assess the situation of indigenous people and national minorities in Russia, whether it is in line with the decisions taken by the Parliamentary Assembly of the Council of Europe on ethnic separation and discrimination of peoples.
Respectfully we submit.
SIGNATORY TURKISH INSTITUTIONS AND ORGANIZATIONS
- Federation of Circassian Associations
- Federation of United Caucasian Associations
- Alan Culture and Solidarity Foundation
- Caucasian Foundation
- Şimali Caucasian Association
- Istanbul Circassian Association
- Kayseri United Caucasus Association
- Adige Khase-Circassian Association-Istanbul
- Maltepe Circassian Association
- North Caucasus Cultural Center Association
- Boğaziçi Circassian Association
- Istanbul United Caucasus Association
- Caucasian Home Social and Strategic Research Center Association
- Samsun United Caucasus Association
- Ahlat Caucasian Culture and Solidarity Association
- Caucasians Social Facility Building and Memorial Association-Samsun
- Kozlu Circassian Association
- Chechen Caucasian Immigrants Assistance and Solidarity Association
- Merzifon Circassian Cultural Association
- Bodrum Circassian Cultural Association
- Ladik Circassians Association
- Çerkezköy North Caucasian Culture And Solidarity Association – Tekirdağ
- 1864 Erbaa Circassian Association
- Güneşli North Caucasian Culture And Solidarity Association
- Köprübaşı Village Adige Culture House Association
- Meydandüzü Village Circassian Association
- Silivri North Caucasian Culture Association
- İverönü Village Caucasian Social Assistance and Solidarity Association
- Karamürsel North Caucasian Culture Association
- Adige Language Association-KONYA
- Kafdağı Education and Culture Association
- Circassian Association-KONYA
- Marmara Circassian Association
- POY-DER Poyrazlı Caucasian Culture and Solidarity Association
- Nart Agency
- Circassian Forum
- Çorlu North Caucasian Circassian Association – Tekirdağ
- Gebze North Caucasian Culture Association
- Central Asian-Caucasian Cultural Association
- Caucasian Women Education and Solidarity Association
- Caucasian Youth Education and Sports Club
- Adige Khase Association-Samsun
- Circassian Women’s Association of Teavün Society
- Patriots of Circassia
- Turhal North Caucasus Association
- Tokat Circassian Association
- Orhanlı Circassian Cultural Association
- İlkkurşun Kafkas Culture Solidarity and Assistance Association
- Kahramanmaraş Küçüksu Assistance and Chechen Culture Association
- Kahramanmaraş Chechen Cultural Association
- Adana Anatolia Caucasian Chechen Cultural Association
- Başhuyuk North Caucasian Karachay Malkar Association
- Ayancik Circassian Culture Solidarity Association