BM IRK AYRIMCILIĞININ KALDIRILMASI KOMİTESİ, TÜRKİYELİ 53 STK’NIN RUSYA’NIN ANAYASADA AYIRIMCILIK YAPTIĞINA DAİR ŞİKAYETİNİ TAKİBE ALDI

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in direktifiyle başlayan ve Slav etnisitesini “devlet kurucu halk” olarak tanımlayarak ülke vatandaşlarını birini diğerine üstün kılacak şekilde iki gruba ayıran Rusya Anayasası’nda yapılacak düzenleme öncesinde, Çerkes Fed öncülüğünde bir araya gelen Kuzey Kafkasya halklarının diaspora örgütlerince ortaklaşa kaleme alınan ve etkili tüm uluslararası kurumlara gönderilen şikayet mektubu “BM Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Komitesi (CERD)” tarafından takibe alındı.

BM Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Komitesi (CERD)’den Yanduan Li Chair imzası ile Çerkes Fed Genel Başkanı Nusret Baş’a hitaben yazılan cevabi mektupta, Komitenin şikayet konusunu “Erken Uyarı ve Acil Eylem Prosedürüne” çıkartacağı, konuyla ilgili ilave bilgi varsa talep edildiği belirtiliyor. Yanduan Li Chair’in gönderdiği mesajın Türkçe tercümesi şöyle:

Sayın Nusret Baş,

Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi 102. oturumunda, Erken Uyarı ve Acil Eylem Prosedürü kapsamında 31 Mart 2020 tarihli bir mektupla kuruluşunuz tarafından aktarılan bilgileri değerlendirdi.

Sunulan bilgide, kanaat önderleri ve yerli halkların temsilcilerinden gelen olumsuz tepkilere rağmen, Rusya Federasyonu Anayasasının 68. Maddesinde “Rusya Federasyonu topraklarındaki devlet dilinin kurucu ulusun dili Rusça olduğunu” belirten bir değişiklik taslağının kabul edilmesinin planladığı bilgisi veriliyor. Alınan bilgiler ayrıca, eğer bu değişiklik taslağı kabul edilirse, Rus etnik kökenini “diğer insanlar” üzerine çıkaracağını; onları ikinci sınıf vatandaşlar ve “devletin kuruluşuna katkıda bulunmayanlar” nitelemesiyle savunmasız hale getireceğini iddia ediyor.

Komite, gönderim için kuruluşunuza teşekkür eder. Alınan bilgilerin dikkatlice gözden geçirilmesinden ve Anayasa’nın 68. Maddesindeki değişiklik taslağının halihazırda kabul edildiği raporlarını dikkate aldıktan sonra, Komite bunu Erken Uyarı ve Acil Eylem Prosedürüne çıkaracaktır. Ancak, devam etmeden önce Komite, kuruluşunuzun bu konuda sağlayacağı başka bilgi bulunmadığından emin olmak ister.

REFERANS: CERD / EWUAP / 102. oturum / 2020 / MJ / CS / ks
24 Kasım 2020

Saygılarımla,

Yanduan Li Chair
Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi

***

BAŞVURU METNİ NASIL OLUŞTURULMUŞTU?

Çerkes Dernekleri Federasyonu’nca koordine edilen ve Putin’in Anayasa değişikliği girişiminin maksatlı olduğu iddiasıyla Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatović,  Avrupa Konseyi Avrupa Sosyal Haklar Komitesi Başkanı Giuseppe Palmısano, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, BM İnsan Haklarının Teşvik Edilmesi ve Korunması Alt Komisyonu Başkanı Elisabeth Tichy-Fisslberger, BM Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Komitesi (CERD) ile AGİT  Dönem Başkanı Edi Rama’ya ve dünyanın önde gelen insan hakları takipçisi kurumlarına gönderilen başvuru metnine Türkiye’de faaliyet gösteren 53 Kuzey Kafkasyalı sivil toplum yapılanması imza atmıştı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ocak ayında startını verdiği ve aylar sürecek prosedürlerin yıldırım hızıyla tamamlanarak halk oylamasına sunulur hale getirildiği anayasa değişikliği tasarısında pek çok sorunlu düzenleme olmasına rağmen, sivil toplum örgütleri başvurularında Rus etnisitesinin “devlet kurucu ulus” olarak tanımlanmasını ve “kurucu ulusun dili devletin resmi dilidir” ifadelerini öne çıkararak, bunun diğer halkları ikinci sınıf olarak nitelendirdiğini savundular. Bu düzenlemenin etnik grupları “devlet kuranlar” ve “kuruluşta katkısı olmayanlar” olarak fiilen ikiye böldüğü, “emeği olmayan” kesimi ileriki günlerde “temel insan hak ve özgürlüklerinin daha da kısıtlanması” operasyonlarına açık hale getirdiği ifade edilen başvuruda, yapılmak istenen düzenlemelerin başta mevcut Federasyon Anayasası olmak üzere 6 uluslararası sözleşme ve kararla da çeliştiği belirtilmişti.

Başvuruda bulunulan kurumlar, yapılmak istenen düzenlemelerin incelenerek, ayrımcılığın tespit ve deklare edilmesini istemişti.

Metne imza atan 53 diaspora yapılanması şöyle sıralanıyor: Çerkes Dernekleri Federasyonu,  Birleşik Kafkas Dernekleri Federasyonu, Alan Kültür ve Yardımlaşma Vakfı, Kafkas Vakfı, Şimali Kafkas Derneği, İstanbul Çerkes Derneği, Kayseri Birleşik Kafkasya Derneği, Adige Khase-Çerkes Derneği-İstanbul, Maltepe Çerkes Derneği, Kuzey Kafkasya Kültür Merkezi Derneği, Boğaziçi Çerkes Derneği, Birleşik Kafkasya Derneği (İstanbul), Kafkasevi Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Derneği, Samsun Birleşik Kafkasya Derneği, Ahlat Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği, Kafkasyalılar Sosyal Tesis Yaptırma ve Yaşatma Derneği (Samsun), Kozlu Çerkes Derneği, Çeçen Kafkas Muhacirleri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Merzifon Çerkes Kültür Derneği, Bodrum Çerkes Kültür Derneği, Ladik Çerkesler Derneği, Çerkezköy Kuzey Kafkas Kültür Ve Dayanışma Derneği – Tekirdağ, 1864 Erbaa Çerkes Derneği, Güneşli Kuzey Kafkas Kültür Ve Dayanışma Derneği, Köprübaşı Köyü Adige Kültür Evi Derneği, Meydandüzü Köyü Çerkes Derneği, Silivri Kuzey Kafkas Kültür Derneği, İverönü Köyü Kafkas Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Karamürsel Kuzey Kafkas Kültür Derneği, Adige Dil Derneği-(Konya), Kafdağı Eğitim ve Kültür Derneği, Çerkes Derneği-(Konya), Marmara Çerkes Derneği, Poy-Der Poyrazlı Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Nart Ajans, Kafkas Formu, Çorlu Kuzey Kafkas Çerkes Derneği (Tekirdağ), Gebze Kuzey Kafkas Kültür Derneği, Orta Asya-Kafkasya Kültür Derneği, Kafkas Kadınları Eğitim ve Dayanışma Derneği, Kafkas Gençlik Eğitim ve Spor Kulübü, Adige Khase Derneği (Samsun), Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti Derneği, Çerkesya Yurt Severleri, Turhal Kuzey Kafkasya Derneği, Tokat Çerkes Derneği, Orhanlı Çerkes Kültür Derneği, İlkkurşun Kafkas Kültür Dayanışma Ve Yardım Derneği, Kahramanmaraş Küçüksu Yardımlaşma ve Çeçen Kültür Derneği, Kahramanmaraş Çeçen Kültür Derneği, Adana Anadolu Kafkas Çeçen Kültür Derneği, Başhüyük Kuzey Kafkas Karaçay Malkar Derneği, Ayancık Çerkes Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği.

CERD’E GÖNDERİLEN MESAJ