ÇERKESLERİN DOĞAL HAVA DURUMU TAHMİN İŞARETLERİ.(ADIǴEME WEM YİZITÉT KIZERAWŞETIRE NEŞANEXER)
ÇERKESLERİN DOĞAL HAVA DURUMU TAHMİN İŞARETLERİ
ADIǴEME WEM YİZITÉT KIZERAWŞETIRE NİŞANEXER
* WOSIR NIWOJ UĹXEM FEDEW YİNEW KESIME-(DUNAYİR KIZE`AXEŞT)
Kar yaşlı kadın lokması gibi büyük yağarsa-(Hava Çok Bozacak/Çok Kötü Olacak)
* WOSIR ÇIĞ ŞHAPEME KAPINEME-(KEFEBEŞT)
Kar ağaçların tepesine yapışıp kalırsa-”Hava Isınacak”
* WOSIM ŞHANUĞUPÇEM ĹEMIĆ (SEX) TIRİŞ`IHEME-(KEWÇI`IŞT)
Kar pencere önüne köprü yaparsa-“Hava Soğuyacak”
* ŞHANIĞUPÇE ŞTIĞEM WOSEW TÉĹIR KEJÖW KIRİĞAJEME-(KEFEBEJIŞT)
Donmuş pencere camındaki kar erimeye başlayınca-“Hava Isınacak”
* ŞHANIĞUPÇE APÇIR ĆIMAFEM KEPĆANTEME-(KEFEBEJIŞT)
Pencere camı terlemeye başlarsa-“Hava Isınacak”
* ATAKEM YİĆE ZENĆIME-(KESIŞT)
Horozun kuyruğu dikse-“Kar Yağacak”
* ĆIMAFEM KOLEJIXER ZEXETEW BIBI ZIḢUĆE-(ÇIE KEḢUŞT)
Kargalar birlikte (iç-içe) uçarsa-“Hava Soğuyacak”
* ĆIMAFE ŞILE MAZEM PSI HALĞUÁNEXER MAÇEME-(ĞER ĞE Ş`AĞO ḢUŞTEP)
Kışın ocak ayında küçük su çukurlarının üzerindeki buz çatlarsa-(Yıl İyi Bir Yıl Olmaz)
* ĆIMAFEM WOŞEM YİS JÜÁĞOXER ZEPELIDIJI ZIḢUĆE-(ÇIEŞÜ`XE ḢUŞT)
Kışım gökyüzündeki yıldızlar parlaksa-“Çok Soğuk/Ayaz Olacak)
* ĆIMAFE ÇEŞIM WAŞOM JÜÁĞOXER MAĆEW YİSI ḢUME-(XOT ZERİHAŞT)
Kışın gökyüzünde yıldızlar az olursa-“Tipi/Kar Fırtınası Olacak”
* ĆIMAFEM XAḰU SIRBIM KİĆIRE UĞOR KIYEĞOĹEXIME-(KESI)
Kışın fırından çıkan duman yere seriliyorsa-(Kar Yağar)
* XEM ĹABJEĆE ĆIR YEṪIME-(KESIŞT)
Köpek tırnaklarıyla yeri kazıyor sa-“Kar Yağacak”
* ÇETIR ĹAKO ZAKOĆE ŞITME-(KESIŞT)
Tavuk tek ayak üzerinde durursa-“Kar Yağacak)
* ÇETIR DEĞOW ÇIYEME-(FABE MEḢU)
Tavuk rahat uyuyorsa-“Sıcak Olacak”
* ÇETIM CEXAŞÖR I`WṔEST`ḢIME-(JIBĞEŞÜ`XE ḢUŞT)
Tavuk ortalığı eşeliyorsa-“Şiddetli Rüzgâr Esecek”
* `EPK-ĹEPK ZEPIĆIĞAĞEXER RİŞXIĆEW WUZI ZIḢUĆE-(KEŞXIŞT)
Eklem yerleri şiddetli bir şekilde ağrırsa-“Yağmur Yağacak”
* ĆIMAFEM ÇETIWUM WUNEM ĆIṔ`E RİMIĞUÁTEW KIÇEHA ḢUME-(ÇI`EŞÜ`XE ḢUŞT)
Kışın kedi evde durmadan dolaşıp durursa-“Çok Soğuk Olacak”
* ÇÜ ĆEŞ`AĞER KEPSKIME-(KEŞXIŞT)
Bağlı öküz hapşırırsa-“Yağmur Yağacak”
* BILIMXER, ŞAGUBZIWXER, HAŠE-PAŠEXER ĹEŞEW GUMEĆEW ZIḢUĆE-(ĆI`GUR SISIŞT)
Hayvanlar, yaban kuşları, börtü böcekler huysuzlanırsa-“Deprem Olacak”
* MILIR ĆI-ĆIÇ I`OW ÇEME-(WOYEŞÜ`XE XUŞT)
Buz çıt-çıt diye kırılıyorsa-“Fırtına Olacak”
* PĆAŞEXER ÇIĞME ĆASEW KIYATÉKOXIJIME-(ĆIMAFER ĆIMAFEŞÜ`XE ḢUŞT)
Yapraklar ağaçlardan geç dökülürse-“Kış Çok Sert Geçecek”
* ÇETIWUR HAḰUM YEQOTIĹ`EME-(KEWÇI`IŞT)
Kedi fırına yaklaşıyorsa-“Hava Soğuyacak”
* ÇETIWUR ŞISEW IĆE YEBZEYIJIME-(KESIŞT)
Kedi oturduğu yerde kuyruğunu yalıyorsa-“Kar Yağacak”
* ÇETIWUM ZİŞIXEW YİŞHA YİĞEBIĹIME-ÇI`EŞÜ`XE ḢUŞT)
Kedi kıvrılıp başını saklarsa-“Çok Soğuk Olacak”
* ÇETIM KIBLEMĆE INEQU` YİĞAZEW, ĹAKO SEMEGUĆE ZİTHAĆIME-(KEWÇI`IŞT)
Tavuk güneye dönüp sol ayağı ile yıkanırsa-“Hava Soğuyacak”
* HANṪARKOXER KAKEME-(KEŞXI)
Kurbağalar öterse-“Yağmur Yağar”
* MILIM I`ĆIU PSI KITÉHAME-(KEFEBEJIŞT)
Buzun üzeri sulanmaya başlarsa-“Havalar Isınacak”
* ŞIĞUR KEVĹEBIME-(KEŞXIŞT)
Tuz nemleniyor sa-“Yağmur Yağacak”
* HAKUM YİĹ PḢER DEĞOW STIME-(KEWÇI`IŞT)
Fırındaki odun iyi yanarsa-“Hava Soğuyacak”
* MAZER PŞEME NEĞIFEW KAXEPĹI ḢUME-(KEŞXIŞT)
Ay gökyüzünde belirgin bir şekildeyse-“Yağmur Yağacak)
* WUÁYE YİĞOM PSIŞHAŞÜ`XEM ŞEREB ŠİQUXER TÉSI ZIḢUREM-(YAĞMUR UZUN SÜRECEK)
Yağmur yağarken su üstünde (ırmak-nehir) küçük baloncuklar oluşursa-“Yağmur Uzun Sürecek”
* PÇEDIJ PŞAĞOR ĆIM KITÉĆEW WAŞOM DEQOÁYEME-(MEFEŞÜ`I ḢUŞT)
Sabah sisi göğe doğru yükselirse-“Gün Aydınlık-Güzel Olacak”
* ŞIBLER ZIĞUÁĞOĆE-(YAĞMUR GELECEK)
Gök gürlerse-“Yağmur Gelecek”
* ĞATXEM HANṪARKOXER KAKEME-(ĞEBEJÜ MEḢU)
Kurbağalar yzın öterse-“Bereketli Bir Yıl Olacak”
* ÇEŞIM WOSEPS KIYEXIME-(MAFER FABE MEḢU)
Gece kırağı inerse-“Gün Sıcak Olacak”
* TIĞER ŠAKEME-(KEŞXIŞT)
Güneş ısırırsa-“Yağmur Yağacak”
* CERPECEJIR ÇANIME-(KEŞXIŞT)
Yankı sesi gür çıkarsa-“Yağmur Yağacak”
* JIBĞER MEFİŞIM BLEĆEW KEPŞEME-(MEFİBLE KEPŞEŞT)
Rüzgar üç gün boyunca esmişse-“Yedi Gün Devam Eder”
* MELIME KAKIRIM KIŞAÇIXAME-(KEŞXIŞT)
Koyunlar ağılda dolanıp durursa-“Yağmur Yağacak”
* TIĞE KOHAJIṔ`ERİY TIĞERİY PĹIJIME-(JIBĞE KEPŞEŞT)
Günbatımı ve güneş kızılsa-“Rüzgâr Esecek”
* ARĞOYXER KAYİĞO ḢUME-(KEŞXIŞT)
Sivrisinekler huysuzlaşırsa-“Yağmur Yağacak”
* PÇENIM IĆE DEDZIYAĞEW KETECIME-(KEŞXI), KIYEDZIXIĞEME-(WOŞÜ`I MEḢU)
Sabah keçi kuyruğu dik kalkarsa-“Yağmur Yağacak” / Kuyruğu inik kalkarsa “Güzel Bir Gün Olacak”
* ŞIDIR ÇEŞ NIKOM BUWUME-(KEŞXIŞT)
Eşek gece yarısı anırırsa-“Yağmur Yağacak”
* XEM WUŚIM ZİŞIĞEWKOREYIME-(KEŞXIŞT)
Köpek ot içinde yuvarlanırsa-“Yağmur Yağacak”
* TIĞER KIZERÉKOĆEW PŞAĞOR QODIJIME-(MAFER WOŞÜ`I MEḢU)
Güneş doğar doğmaz sis dağılırsa-“Güzel Bir Gün Olur”
* TIĞER WOŞAPŞEME AZFAGU ḢURAYEW YİSME-(WUÁYE KEXI)
Güneş bulutların arasında yuvarlak duruyorsa-(Yağış Gelecek)
* BEDZENEŞÜME NEQUM ZIKIĆADZEW ZIḢUREM-(KEŞXI)
Kör sinekler insanın yüzüne çarpmaya başlayınca-“Yağmur Yağar”
* BJEXER PÇEDIJIM JEW BJEMATEME KADEBIBIĆIME-(KEŞXEW XABZ)
Sabah arılar arı kovanlarından erkenden uçuşmaya başlarsa-(Yağmur Yağar)
* KAMZEGUXER GUZEJÖĞOW KAMZEGU TAKEM YEPŞIHAJIME-(KEŞXIŞT)
Karıncalar acele ile yuvalarına dönerse-“Yağmur Yağacak”
* SABIYİR ŞHAĆE WUÇÜME-(KEŞXI)
Çocuk başının üstüne kalkarsa-“Yağmur Yağacak”
* ĞERE-ĆIRE ZIŞIZEXEĆIRE MAFEM YİPÇEDIJI KEŞXEW, ŞECAĞOM TIĞER KEPSEW, PÇIHEM KESIME-(ĞER GEŞÜ`I ḢUŞT)
Gökle-yerin ayrıldığı (Adıǵe Yılbaşısı) günün sabahı yağmur yağarsa, öğlesine güneş çıkarsa ve akşamı kar yağarsa-“Çok Güzel Bir Yıl Olacak”
* BADZEXER ĹEŞEW ŠAKEME-(KEŞXIŞT)
Sinekler çok ısırmaya başlarsa-“Yağmur Yağacak”
* PŠAŞÜ`XOXER JEW KEBIBIJIME-(Ş`EXEW ĞATXER KEQOŞT)
Kırlangıçlar erken dönerlerse-“Yaz Çabuk Gelecek”
* ĞEMAFEM KEŚIĞUÁNEXER BEME-(ĆIMAFER ÇI`EŞT)
Yazın eşek arıları çok olursa-“Kış Soğuk Geçecek”
* BJINIM IĆİŞÖ UJIME-(ÇIMEFEŞÜ`XE ḢUŞT)
Soğanın kabukları kalın olursa-“Kış Çok Sert Geçer”
* ARĞOYXER NEFINEM YEBENIME-(KEŞXIŞT)
Kör sinekler ışığa üşüşürse-“Yağmur Yağacak”
* ŞIM WOSIM ZİXIFIHEME-(KEFEBEŞT)
At kendini kara bularsa-“Hava Isınacak”
* BIJIXEM THAKUMEĆIHER PŞERIME-(WOS KESIŞT), WODIME (WOŞX KEŞXIŞT)
Güzün tavşan şişmansa-“Kar Yağacak” / zayıf ise “Yağmur Yağacak”
* ŚIĞOME `ETAŞXEM WUNE ŞAŞ`IME ĆIMAFER-(ĆIMEFEŞÜ`XE MEḢU), `EATE ĆEĞIM ŞAŞ`IME-(ĆIMAFER FABE MEḢU)
Fareler ot yığınının tepesine yuva yaparlarsa-“Kış Çok Soğuk Olur.”ot yığınının altına yaparlar ise-“Kış Sıcak Geçer”
* ŞÖ ĞUĞOR KEWŠINIME-(KEŞXIŞT)
Kuru deri ıslanıyorsa/nemlenip yumuşuyorsa-“Yağmur Yağacak”
* WOŞX KEŞXIZE LEĞUPKOPS WAŞÖM KIXEĆIME-(YAĞMUR DURACAK)
Yağmur yağarken gökkuşağı çıkarsa-“Yağmur Duracak”
* TIĞEKOHAJIṔ`ER NEFIME-(IWJIRE MAFER WOŞÜ`IŞT)
Günbatımında (güneş batarken) etrafı ışıksa (aydınlıksa)-“Ertesi Gün Güzel-Açık Olacak”
* ĞEMAFEM ÇEŞIM JÜÁĞOXER ĹEŞEW KEŞ`ETIME-(WOGU MEḢU)
Yazın gökteki yıldızlar çok parlaksa-“Ertesi Gün Hava Açık Olacak”
* ÇETIJIYEXER BIBATE ZIḢUĆE-(KEŞXIŞT)
Civcivler uçuşur gibi olursa-“Yağmur Yağacak”
* BZIWXER ĹḢANÇEW BIBIME-(KEŞXIŞT)
Kuşlar alçak uçarsa-“Yağmur Yağacak”
* WOŞ`E-DEMIŞ`EW JIBĞE KEPŞEME-(WUÁYE ḢUŞT)
Aniden rüzgâr çıkarsa-“Arkasından Yağış Gelir”
* UĞOR ĆIGUM TÉĞOAĹHAME-(MAFER FEBEŞT)
Duman yerin üzerine seriliyorsa-“Gün Sıcak Olacak)
* ĹAKOXEĞEWÇÖÁṔ`E YİMIEW ZIFAOREM FEDEW WAŞÖM JÜÁĞOXER YİZI ZIḢUĆE-(IWJIRE MAFER WOŞÜ`I)
Ayak basacak yer yok dedikleri gibi gökyüzünde yıldızlar çok olursa-“Ertesi Gün Aydınlık-Güzel Bir Gün Olur”
* PÇIHAŞHAPE TIĞER WOŞAPŞEME AKOHAJIME-(WUÁYE KEḢU)
Akşam güneşi bulutların arkasına geçerse-“Yağış Olur”
* ĞERE-ĆIRE ZIŞEZEXEĆIRE MAFEM ĆIM PAXE KIXEXIME-(DUNAYER WOŞÜ`I MEḢU)
Yerle-göğün ayrıldığı gün topraktan buhar çıkarsa-“Dünya Aydınlık-Güzel Olur”
* PÇIHAŞHEPER ŞEPĹI UJIME-(JIBĞE ĹEŞ KEHI)
Akşam üzeri kızıla boyanmışsa-(Kuvvetli Rüzgar Çıkacak)
* ĞETXAPEM ŞIBLER ĞUÁĞOME-(LEJIĞER MEBAĞO)
Mart ayında gök gürlerse-“Ürün Çok Olur”
* BJIXEM ŚIĞOR GUBĞOM YİZME-(ĞER ĞEBEJÜ MEḢU)
Güzün fareler ovada çok olursa-“Yıl Bereketli Olur.”
* ĆIMAFEM WOSIR BE KESIME-(BIJIHASER MEBAĞO)
Kışın çok kar yağarsa-“Ekin Bol Olur”
* KEBIXER ŞÜME-(ĞABLE MEḢU)
Kabaklar çürürse-“Kıtlık Olur”
* ŞINEM IŞXE PĹEĞUĞEME-(ĞATXER KESIĞ)
Kuzunun başını görürsen-“Yaz Gelmiş Demektir”
* ĆI KEFEBAĞEM XEPĹHARER-(MEBAĞO)
Sıcak toprağa ektiğin-“Bereketli Olur”
Araştırma: Śey Yılmaz DÖNMEZ
