İSTANBUL’DAN MARTİN İÇİN ADALET ÇAĞRISI

Çerkes Dernekleri Federasyonu, Kabardey Balkarlı Çerkes aktivist Martin Koçesoko’ya (Kochesoko) adalet ve özgürlük istemiyle Beyoğlu Odakale’de bir basın açıklaması yaptı.

Ellerinde Martin Koçesoko’ya adalet talep eden farklı dövizler taşıyan yaklaşık 60 kişilik grup sık sık sloganlar atarak seslerini Kremline duyurmaya çalıştılar. İki dilde yapılan basın açıklamasının Çerkescesini Çerkes Dernekleri Federasyonu Genel Sekreteri Yılmaz Dönmez, Türkçesini de İstanbul Çerkes Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Erhan Çal okudu. Hazırlanan Türkçe açıklamanın tam metni şöyle.

Saygıdeğer halkımız, Saygıdeğer basın mensupları.

Uzun zamandır Moskova yönetimi yerli halkların “değerlerini koruma” ve “milli bilinci” desteklemeye yönelik girişimlerinden rahatsız olmaktadır. Çünkü, Sovyetler birliği her ne kadar yıkılmış olsa da o dönemde “Sovyet tipi insan” dedikleri; milliyetsiz, dinsiz, köle ruhlu, sisteme tabi tek tip vatandaş yaratma projeleri henüz rafa kalkmış değildir.  Maalesef bugün Moskova Yönetimi kutsal ideallerine doğru ilerlerken Kaberdey Balkar Cumhuriyetinin Başkenti Nalçik’te faaliyet gösteren Xabze Xase Başkanı Martin Koçesoko gibi kendilerine sorun gördükleri herkesin ve her meselenin üzerine en sert şekilde gitmekte ve bu şekilde yollarını açık tutmaya çalışmaktadırlar.

 Nedir onların kutsal hedefi?

 Onların kutsal hedefi Rus dili ve kültürünün hâkim olduğu, katışıksız, homojen bir “Büyük Rusya” oluşturmaktır.

 Bu hayalleri nedeniyledir ki bugünkü Rusya Federasyonu’nun çok uluslu yapısından rahatsızdırlar. Çünkü etnik Rus nüfus yıllardır artmamakta, Rus dışı etnisitelerin nüfusları ise aksine oldukça hızla artmaktadır. Nitekim Moskova yönetimi bu rahatsızlığını her vesile ile ifade etmiş, Rus nüfusunu artırabilmek için her türlü teşviki uygulamaya koymuş ise de gidişatı değiştirememiştir. Bu sorunun çözümü için buldukları yegâne çıkış yolu, hükümranlığı altında tuttukları Rus harici milletlerin tamamını Rus dili ve kültürü içinde eriterek hayallerindeki homojen toplum yapısını oluşturmaktır. Nitekim geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren yeni Rusya Federasyonu Anayasası’nda yapılan değişikliklerin temel amacı da budur. Federasyon yapısı hiçe sayılarak yeni Anayasa’da Ruslar “Devlet kurucu halk”, Rusça’da “devlet dili” olarak sıfatlandırılmış; bu yolla diğer halklar 2. Sınıf olarak tanımlanmıştır. Yapılan düzenleme ve uygulamalarla yerel dil ve kültürlerin gelişimini sağlayacak bütün faaliyetler engellenmekte; dayatılan statükoyu kabullenmeyerek eleştiri getiren yerel halkların temsilcileri ise enterne edilmektedir.

 İşte bu nedenle hedef tahtasına konulan isimlerden biri de Kabartay Balkar Cumhuriyeti Çerkes Gençlik Önderlerinden Martin Kochesoko’dur.

 Kabartay Balkar Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren Xabze Derneği Başkanı Martin Kochesoko, 7 Haziran 2019 gecesi arabasıyla giderken köy yolunda güvenlik güçleri tarafından durdurulmuş, yerleştirilmiş maddeler ortaya çıkarılarak “yapılan aramada üzerinde ve arabasında uyuşturucu bulunduğu” iddiasıyla gözaltına alınmıştır. Düzenlenen düzmece bir tutanak kendisine ölüm korkusu verilmek suretiyle imzalatılmış, İçişleri Bakanlığı da uyuşturucu alma ve bulundurma suçunu kabul ettiğini ilan etmiştir. Martin Kochesoko kendisine kurulan bu tezgâhı mahkemede deşifre ederek tüm suçlamaları reddetmiştir. Ancak hala düzmece tutanak ve yalancı tanıklarla mahkûm edilmeye çalışılmakta, Rusya Ceza Kanunu’nun ilgili maddesi uyarınca on yıla kadar hapisle yargılanmaktadır.

 Amaçları, Kochesoko’yu mahkum ederek kimliklerine sahip çıkan ve bunun için mücadele eden herkese gözdağı vermektir.

 Martin Kochesoko’nun başına gelenlerin sebebi işte yönetime hâkim olan bu şövenist zihniyettir. 17 Ağustos’tan bu yana muhakeme edilen Kochesoko’nun yargılanma sebebinin, başkanı olduğu sivil toplum kuruluşuyla kendi milleti lehine gerçekleştirdiği sosyal ve siyasal faaliyetler olduğu herkesçe bilinmektedir.

 Biz Kafkasya’dan sürgün edilmiş halkların diasporadaki nesilleri olarak, anavatandaki halklarımıza ve toplum önderlerimize uygulanan tüm baskıları protesto ediyor; hiçbir zulmün ebediyen sürdürülemeyeceğini bilerek adaletin tecelli edeceği günleri özlemle bekliyoruz.  Ayrıca tüm uluslararası camiayı, sivil toplum kurum ve kuruluşlarını, gerek uluslararası ve gerekse Rusya Federasyonu kanunlarına ve tüm ahlaki teamüllere aykırı bir şekilde tutuklanan Çerkes Aktivist Martin Koçesoko’nun derhal serbest bırakılmasına yönelik çabalarımıza destek vermeye ve güçlü bir duruş sergilemeye davet ediyor, Martin Koçesoko’nun her zaman yanında olduğumuzu ve özgür kalıncaya kadar konunun takipçisi olacağımızı Dünya Kamuoyuna ilan ediyoruz.

ÇERKES DERNEKLERİ FEDERASYONU

Yılmaz Dönmez’in yaptığı Çerkesçe konuşmanın metni şöyle:

ADIĞEXER, ADIĞE NEOSEXER;

NEPE MI ÇIṔ`EM TIKIZFEQUĞER KABERDEY BALKAR RUS PUPLİKEM XABZE XASEM YİTMAHDE MARTİN KOÇESOKOM YEḢUĹ`AĞE MIḢU-MIŞ`EM KIBĞEDEÇEW ZİY LAJE ZIMİE MI ÇALEM ÇERKES FEDERASYONUR APE YİTEW TURKUM YİS ADIǴEXER TIPSE XETAĞEW TIZEREKOTIR NAFEW DĞEUNIR ARI.

APE RAPŞ`E KAS`O SİÇASER;

TE TIADIĞ, TANEJ TEÁTEJXER KIZŞALFIĞERİY KIZDİÇIĞEXERİY ADIǴE ÇIGUR ARI. NEPE TİXEKU TIMİSMİY ADIǴE XEĞEGUR TERİY TİÇUQU, AR TE TANEJ-TEÁTEJME KITFİĆANIJIĞ. ADIGE XEKUR XEKURIS ZAKOREP DUNAYEM YİTEKUḢAĞE ADIĞE MİLVON PÇAĞEMİY YİXEKU. NEPE KIZNESIĞEM WURISIM PASPORT KITIMITİĞEMİY WURIS KARAL XABZEM (KONSİTİSYOMĆE) WURISYEM YİĆIJIĞE ĹEPKME YABINXERİY ĹEPKEĞOW YEĹITE. ARIZI ADIĞE XEKUM YİḢUHARE PSTEWUM TIFEPLIRINEW PŞE DALHE TİEW TELITE.

SİKOŞXER…. MARTIN TERIĆE KIZERIQO ZI ŚIFEP. MI ÇALER XABZE XASEM YİTHAMAT. YİXEKU, YİLEPK, YİXABZE, YİBZE PSE YEMIBLEJEW FELAJE, FEBANE, XAḢO FEŞ`I. NEPE MI ÇALEM TİRAWUPŠERE LAJERİY KIZXEĆIRER CA ĹEPK GUWUZEW KIRİHACIRER, ZERE ADIǴE AKTİVİSTIR ARI. YİLES ZIṪ`UZIŞE WUZEAÇEBEJME; WURISYE FEDERAŚİYEM BZEM YEḢIL`AĞEW KIDİĞEÇIĞE XABZEM ĹEPKIM YİYAĞE ZEREĆIŞTIM FEGUAW WUTIGUM YİTIĞER, CIREBLAĞEW WURIS KONSİTİŠİYEM XEAZIHA KIDAĞEĆI ZEḢUMİY, MI XEBZAĆE KIDEÇIŞTIM TEY FEDE ĹEPK MAĆEME, ĹEPK ŠİQUME AŠEĆE PXENCEW HETIXER YARĞETEREZINEW FELEJAĞER MI ÇALER ARIĞE.

A ĹEḢANEM MARTİN YİĹEPK FEGUAW-FELAJE-FEBANE ZEḢUM “ADIĞEM-PḢER YEJIM ŞIŞ HALIR ARI ZIKUTEJIERER” ZERİOAĞEM FEDE MI ÇALEM  APERAŞ`E KEBENIĞER, ĹEPKIR ZIŞIMIGUĞIJIRE, ŚAH ZIFIMİŞ`IJIRE, ĹEPKIM ŞIMI`EJEW YİĹITERE DUNAY ADIĞEPSOW XASEM YİTHAMADER ARI. ADIǴE ŞIPKEXER WURISIM KIDİĞEĆIĞE MI XABZEME YAPEWÇÜJI ZEḢUM, DUNAY ADIĞEPSOW XASEM YİTHAMADE ZAKU,,,, ARIĞE,,, YAT`ONERE ĹEPK ĞEQODIR KITFEZIHAŞTI MI XABZEME KAŞITḢUŞTIĞER.

KAFFED YİTMAMADE XEKURISME ZAFİĞAZEW XABZEĆEM ŞUXEMID, AMALE ŞÜ`EMĆE ŞÜPEWÇÜJ ZE`OM… SID KIRİOÁĞER ŞÜGU KEJÜĞECIJ…

“MI XEBZAÇEM PEWÇIJIXERER TE KITŞIŞEP…. MIXER WURISİM YİPİYME KAĞEGUŞEA” YİOÁĞ….

AY YİCEVAP YETTIJINIR TE KITTEFEREP. XETMİY ZERİOÁĞEM YİCEVAP RERETIJ. AW KAFFED YİTHAMADE Yİ`OAĞER TEREZ İÇİY ŞIPKE. TE KITTAFER TERZIM ŞIPKEM TIKOWÇÖNIR ARI. ARIZI KAFFED YİRHAMADE Yİ`OÁĞER T`OÁĞEW TEĹITE.

DUNAY ADIĞE PSOW XASEM YİTHAMADE RENEW MIFEDE GUŞEAR ÇERKESFED’EW TE KITİOŞTIĞ, CI YİLES PÇAĞE ḢUĞE ZEDELAJEŞ`TIĞE KAFFED’IM REO. WUŞḢAĞEW YA`ER HAZIR. WURISIM YEMIQUŞT ZI GUŞEA KEZIŞ`IRER YE AMERİKAM, YE TURKUM, YE WURISIM YİPİYGOREM KEĞEGUŞEA. DUNAY ADIĞE PSOW XASEM YİTHAMADE, TE XAME XES ADIǴEXER TI DEGOW, TI NEŞÖW, ZIMİY TI AKIL TEMIFEW YELITE. DUNAY PSOW ADEǴE XASEM TİYHAMADE NEPE KIZNESIĞEMİY SOWYET ĹEḢANEM YİĞEWÇÜĞE DEPKIM KOTEW NEPERE DUNAYEM YİĞEPSIĆE, NEPERE DUMAYEM ŞEF ZERİMIEJIR GURIMIOREP.

A XABZEĆEW KIDEÇIĞEM PEWÇÜJIRER TE KITŞIŞIEP YEOME ĹEŞEW TİGUÁPE. TE ZİĹEP ĞEŞÜ`ÁPXEW YİĞBE KIXANEĞA ZI MEDAL’YECE ZIŞEREME TAŞIŞEP.

TE TIZŞIŞIR…. KALMUK YURE, NOLE ZAWUR, ŞENIBE MUSA, ALMİR ABREĆ, ĞUÁŞÖ RUSLAN, HATEJUKO VALERİY, MARTİM KOÇOSEKO FEDEXER ARI….

TEQU PXAŞEW SIKEQUŞEAĞEMİY KISFEJÜĞEĞU AV MIXER TE TİŞIPKEXER ARI. ŞIPKEM TECIREM ZENĆIR YİĞOTIŞTEP.

SİKOŞXER….

TE TURKUM YİS ADIĞEXER;  YİLESİṪ`UM YEHUĞEW MARTİN YİOF SİKUND PEPÇ TFEPLIRI, TEWPĹEQU, TİFEĞAPE, TEĞEGUMEĆI. MI OFIM ŞÜ`EĆIṔ`E YİEW TIZEGUPŞISAĞE AME-PSIME PSTEWUR DĞEFEDAĞE. TE MI ÇALEM KEḢUL`AĞE MIḢU-MIŞ`ER ZERELEPKEW KITEḢUL`AĞEW, TİRAĹHAŞTI TAZIRIR ZEREĹEPKEW KITTIRALHAŞTEW TEĹITE.

MI ÇALEM AZABEW RAXIĞER ZEREĹEPKEW ŞISE TEHIṔ`E TAĞEĹEĞUN, TIZEOÁĞENEN, TAĞEŞINENI FAYEX. AW MIFEDE ÇIṔ`EM TİZİFEĆE ADIĞE BZIĹFIĞEM KILFIĞE PSTEWURİY ZEREMARTİNIR, JÜĞO YEFEXIREM YIÇIPE JÜÁĞE MİNXER ZERİWÇÖJIŞTIR ZIMIŞ`ERER ADIĞE TARİHIM XEREPĹ.

SİKOŞXER…. APE XEKUM YİS ADIĞE ŞIPKEME ZAFESEĞAZE….

SİĹEPKOĞUXER ĹAPEXER, NEUŞIMĆE MARTİN YİSUD,   MI WUZEW KEQOĆIREM ŞÜFESAKEW ZAĹIM ĆAFERER ĆEFAĞEW, ĆEMIFERER NALÇİK WURIMIME ATİZİ ŞUHUNĆE, MARTİN TEY FEDE LEKPIR ZEREKOTIR KEJÜLEĞONĆE Tİ ŚAH KUŞTEL, TIKÜŞÇEGUĞU… TXEM YEJÜJEḢUNEW AMAL KÜŞET…

ÇINAHIÇEW MARTİN….

WİGU WUMGEQOD, WUKEZEĆEMIQU… TURKIM ŞIPSEWURE ADIǴEXER, NAHIÇİY-HAJIJIY, KULFIĞİY BZILFIĞİY AMAĹE TİEMĆE TIKUP`KOT. KOḢUL`AĞEM YİŞIKPKAĞE TE NAFEW KIDGUREO. NEUŞIMCE SUD’IM HUKUME RİTİŞTIR TŞ`EREP. WİLEPKI WUZEREFEGUAREM PAYE YİLES MİN HAPSE KUPTİRALHAĞEMİY AR WORİCİY, WUKIZXEĆIĞE LAKOM`ĆİY ANEH ŞÜ`HAFTIN ĹAṔEW ĹITE.  YEĞAŞ`ERE ŞHACAFER LEPKIM KUPFİĞEŞÖŞEŞT. AY FEDE Ĺ`IĞEM ĆEḢOPSEW KIZDEMIḢURER BE ZEREŞI`RİY ZIŞIMĞEĞUPŞ.

AVJIPKERE GAZER WURIS KARALIM FESEŞ`I

TE WURISIM YİEYAĞE T`ONIM TIFEMERAKEP. NEPİY AR TİGUĞEW WUTIGUM TİKİXAĞEP. PÇAĞERE KET`OÁĞ TE TIZFAYER ZEFEŞÜ`INIEĞER, MAMIRNIĞER, HUKUM ZAFER ARI. WURISIM DEĞOW YİŞ`AĞEMİY TIKOWÇÖŞT, TIŞITHUŞT. A MAFEME TIÇEḢOPSI. ŠIFIM YİĞEPSIĆE HEWKONIĞER ŞENEW XEL. ŠIFIR HEWKOŞT AV KARALIR XEWKO HUŞTEP. KARALIR ZIXEWKOĆE YİQODIJIĞO KIÇELIKOŞT. ARIZI WURIS KARALIRİY MI LAJE ZİMIE ÇALEM YİSUDEW YAŞ`IŞTIM HUKUM RİṪI ZIḢUĆE ZEREXEMIWKOŞTIM,,, ZERE KARAL ZAFER, ZERE KARAL LEŞIR KIĞEĹEĞONĆE TIŞEGUĞU.

SİKOŞXER…

TİŞIPKAĞE NAFE, TİNEUŞ MAFE, TXEM ZERLEPKEW TIKEWḢUM.

PSTEWRİY ÇERKES FEDERAŚİYEM IŠEĆE ŞÜ`IFES SELAM KUŞESEVI

XIYARĆE….