ABHAZYA BAŞBAKANI, GÜRCİSTAN VATANDAŞLARI KONUSUNDA NEDEN BU KADAR KAYGILI?

Aynı nehrin üzerinden iki kez geçilmeyeceğini kim söyledi? Ah, bu saf Yunanlılar, onlar hayatı bilmiyorlardı, bu yüzden felsefe yaptılar. Ancak Abhaz politikacılar bütün felsefi kuramları aldı ve ustaca çürüttüler; hem de iki, üç ve daha fazla kez. Ama sorun, “seçkinlerimizin”  30 yıldır aynı suyun üzerinden geçmesi değil, tüm ülkeyi arkasına takarak geçmişe sürüklüyor olmasıdır.

***

Geçen hafta, reenkarne politikacılardan biri bizi altı yıl önce görevden alınmasına neden olan konuya geri getirdi; şu anki Başbakan Alexander Ankvab’dan bahsediyorum…

Şimdi ikinci kez başbakan ve ondan önce de iki kez milletvekili oldu. Şimdiye kadar birer kez de, Başkan, Başkan Yardımcısı, İçişleri Bakanı ve bölge polis departmanı başkanı oldu. Böylece, Abhazya’daki tüm Abhaz siyasi yaşamının otuz yıldır (Gürcistan’dan ayrıldığından buyana) gelen, giden ve tekrar gelen Ankvab’ın etrafında döndüğünü söyleyebiliriz. Ülkede aynı malzemeler dönüşüm yapıp duruyor.

Ama bugün tüm bu maceralardan bahsetmeyecek, bu politikayı durduracak sorgulamalardan biri olan Ankvab’ın, Rusya dışındaki diğer ülkelerle çifte vatandaşlık sağlayan yasaya aykırı olarak, Abhazya’da yaşayan Gürcistan vatandaşlarına inatla dağıtmaya çalıştığı Abhazya vatandaşlığı konusunu ele alacağız.

Abhazya’nın Gürcistan sınırındaki Gal bölgesi sakinlerinin (Gürcülerin) –ki çoğunlukla Megreldirler- Gürcistan vatandaşı olduğu kimsenin sırrı değil. Oradan, yurt dışından emekli maaşı alıyorlar, sosyal yardım alıyorlar, tüm seçimlerde oy kullanıyorlar, okuyorlar, Avrupa’ya özgürce seyahat ediyorlar ve hatta Abhazya’dan Gürcistan’a çalışmaya gidiyorlar. Gürcistan’da yaşayan ve fındık toplayıp bunları Gürcistan’da satışa çıkarmak için yılda birkaç hafta süreyle Abhazya’ya gelenler de var. Yakın zamana kadar çoğunun Abhaz-Gürcü sınırını serbestçe geçmelerine ve birbiriyle savaşan iki ülkede aynı anda yaşamalarına izin veren “Form No. 9” adlı bir Abhaz kimlik belgeleri vardı. Ancak 2013 yılında, Abhaz pasaportlarının yalnızca Abhazya’nın Gal bölgesinde yaşayanlara değil, aynı zamanda Abhazya’da hiç yaşamamış olanlara da toplu olarak dağıtıldığı anlaşıldı. Abhazya’ya karşı savaşan Gürcü «hukuk hırsızları», periyodik olarak Rus ve Abhaz medyasının suç tarihçesinde ortaya çıktılar ve genellikle yolsuzlukla ilişkilendirildiler. Bunlar Abhazya ile ilgisi olmayan kişilere Abhaz pasaportlarının yasadışı olarak verildiğini doğrulayan bilgilerdi.

Ancak yedi yıl önce, Güvenlik Konseyi Sekreteri  Stanislav Lakoba, Abhazya pasaportlarının Gürcistan vatandaşlarına yasadışı şekilde toplu olarak verildiğini gösteren verileri resmen açıkladı (O sırada Alexander Ankvab başkandı).

Bunun üzerine milletvekillerinin ülke cumhurbaşkanından talepleri oldukça mantıklıydı: yasadışı pasaport dağıtımının durdurulması ve bu suçu irtikap eden yetkililere cezai muamelenin başlatılması. Ancak muhalefet, insanları miting meydanlarında toplayıncaya kadar Başkan Ankvab bu süreci inatla yavaşlattı. Ankvab sonra da bir Rus askeri üssüne (2014) kaçtı ve oradan da Moskova’ya gitti. Ancak birkaç yıl sonra Abhazya Parlamentosu’na üye olmak için geri döndü ve bu yıl aldığı seçmen oylarını başbakanlık görevine tahvil etti. Böylece Abhazya pasaportlarının Gürcü vatandaşlarına verilmesi konusu yeniden gündeme geldi. Bu bağlamda Ankvab, “bize karşı savaşmayan” Gürcüleri Abhaz vatandaşlığından mahrum etmeyi yasadışı bulduğunu söyledi. Yani, Başbakan, Gürcüler ve Gürcistan vatandaşı kavramlarını değiştirerek, meseleyi siyasi düzlemden etnik düzleme kaydırmaya çalışıyor.

İnsanlar için böyle bir endişesine değinmek doğru olabilir; ancak o zaman diğer etnik gruplara da Abhaz vatandaşlığı verilmesinde ısrar etmek mantıklı olacaktır: Abhazya’da uzun süre yaşamış, “bize karşı savaşmayan” ancak diğer ülkelerin vatandaşlığına sahip olan Yunanlılar, Ukraynalılar, Türkler, Karabağ Ermenileri… Abhazya başbakanı neden sadece Gürcistan vatandaşları için endişeleniyor acaba?

Bunun açıklaması basit: bu kitlenin Abhazya’daki seçimlerin sonuçlarını etkileme yeteneğinin olması. Dayanaksız değilim: İşte 2011’de Ankvab ve çevresini yasadışı pasaport çıkartarak doğrudan menfaat sağlamakla suçlayan ve Ankvab’ın politikasını ulusal çıkarlara ihanet ve Abhazya’yı Gürcistan’a “sessiz ve sinsice” sokma girişimi olarak nitelendiren eski Başsavcı Anri Dzhergeniy’nin raporu.

Ankvab’ın Başkanlığı sırasında Güvenlik Konseyi’ne başkanlık eden Stanislav Lakoba, Abhazya pasaportlarının ülkede yaşayan Gürcü vatandaşlara verilmesini “ülkenin güvenliği için gerçek bir tehdit” olarak görüyor. 2013 yılında parlamento önünde yaptığı konuşmada, Abhazya pasaportu alanlar arasında Abhazya’da hiç yaşamamış Gürcistan vatandaşlarının bulunduğunu, vatandaşlık konularının “kimin kurduğu bilinmeyen bölgesel komisyonlar” tarafından ele alındığını, bu komisyonlar aracılığıyla pasaport alanların sayısının, Abhazya’nın Gudauta veya Oçamçira’daki iki bölgesindeki seçmen sayısını da aşacak miktarda 20 binden fazla kişi olduğunu söylüyor. Ona göre böyle bir politikanın amacı “sinsice ikna edildiğimiz gibi Gal bölgesinin entegrasyonu değil; Abhazya ve Gürcistan’ın barışçıl yollarla fiilen birleşmesidir”.

Abhazya pasaportlarının Gürcistan vatandaşlarına verilmesine karşı çıkan siyasetçilerin vatandaşlık konularını seçimlerle ilişkilendirmesi için her türlü neden var. Burada sadece bir örnek vereceğim. 2011 cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra işlenen ilk suç, büyük Abhaz işadamlarından birinin yeğeninin kaçırılmasıydı. Ankvab’ın seçimlerdeki zaferinin ilanından tam anlamıyla bir saat sonra gerçekleşmişti. Suçu kimin işlediğine, gencin dönüşü için fidyeyi kimin ödediğine ve nerede tutulduğuna dair resmi bir bilgi yok. Ancak, küçük Abhazya’da herkes, herkes hakkındaki her şeyi bilir ve eğer hata yaparlarsa bu sadece ayrıntılarda olur. Bu söylentilere göre Ankvab, Gal bölgesinde yaşayan Gürcistan vatandaşlarının Abhazya’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde “doğru” oy kullanmalarına yardım eden “otoritelere” karşı yükümlülüklerini yerine getirmedi. Gal halkı, Abhaz vatandaşlığı konusu tartışılırken bundan bahsediyor. Ve birçoğu Abhazya’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerine “sürülmelerini” hiç sevmiyordu.

Evet, tabii ki Gal bölgesi sakinleri Abhaz pasaportu almak istiyorlar, ancak aynı zamanda Gürcü vatandaşlığından da vazgeçmek istemiyorlar. Çünkü bu onlara emekli maaşı, sosyal yardım, tıbbi bakım, dünyayı dolaşma imkanı vb. sağlıyor. Dolayısıyla nedenler hiç de politik değil. Gal halkının çoğunluğu, Abhaz vatandaşlığı almakla mülkiyet ve çalışma haklarının güvence altına alınması bağlamında ilgileniyor. Pasaportlarına el konulduktan sonra aldıkları “ikamet izni” bu haklara saygı gösterileceğinden şüphe duymalarına neden oluyor.

Ancak tüm bu sorunlar, Gürcistan vatandaşlarına ülkenin siyasi yaşamına katılma hakkı verilmeden çözülebilir. Aksi takdirde, fantazya devam edecek: “Önce Abhazya’yı Gürcistan’ın koynuna geri sokma” sözü veren Gürcistan cumhurbaşkanına oy verdikten sonra nehrin bu tarafına geçip ve bu seferde Abhazya’nın bağımsızlığından bahseden Abhazya cumhurbaşkanına mı oy verecekler?

—————————————

Alıntı: Nujnaya Gazete, 17.08.2020, Suhum