KBC HALK TEMSİLCİLERİNDEN DEVLET BAŞKANI KAZBEK KOKO’YA ANADİL ÇAĞRISI…

Kabartay Balkar Cumhuriyeti halk temsilcileri, devlet yönetimine, anadillerin korunması ile ilgili sorunların kamuoyu ile tartışılmasını isteyen bir mektup yazdı.

KBC Devlet Başkanı Kazbek Koko’ya hitap eden mektup bilim ve sanat dünyası ile toplumsal hareketlerin temsilcilerinden oluşan 117 ismin imzasını taşıyor. Kamuya açık yayınlanan mektupta Cumhuriyetin resmi dilleri olan Kabardeyce ve Balkarca’nın fonksiyelliğinin olmadığı ve gün geçtikçe kötüye gittiği belirtilerek acil tedbir alınması istendi.

Koko’ya hitaben yayınlanan mektubun tam metni şöyle:

KBC’nin Bilim ve sanat dünyası ile sosyal hareketlerin temsilcilerinden

Kokov K.V.’e

Sevgili Kazbek Valerievich!

Yaptığımız toplantıda, Rusya Federasyonu’ndaki ortaöğretim okullarında, “Rus olmayan halkların devlet dillerinin gönüllü olarak öğrenilmesi” ilkesini belirleyen 03.08.2018 tarih ve 317-FZ sayılı Federal Yasa uyarınca, aşağıda belirtilen hususlara dair acil önlemler alınması gerektiği hususunda bir mutabakat oluşmuştur:

Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerinin korunması;    

– Kabardey-Balkar Cumhuriyeti devlet dilleri ile ilgili olarak, cumhuriyetteki “eşit dil hakları” anayasa ilkesine sıkı bir şekilde uyulması gerektiği,

Çerkes (Kabardey) ve Balkar halklarının kendi geleceğini tayin etme ilkesine bağlı olarak, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti devlet oluşumunun en önemli faaliyet alanlarından biri, bu halkların dili, kültürü, maneviyatı ve milli çıkarlarının korunmasıdır. Sorun sadece Kabardeyler ve Balkarların bazı imtiyazlı haklara sahip olmasını değil; KBC topraklarında yaşayan tüm Rus vatandaşlarının eşit, medeni ve siyasi haklara sahip olmasını ilgilendirmektedir.

Dünya tecrübesi, herhangi bir dilin, devlet ve kamu kurumlarındaki ofis işlerinde kullanılmadığı takdirde yok oluşa mahkûm olduğunu göstermektedir. Çerkes (Kabardey) ve Balkar dilleri, Rusça ile birlikte devlet dilleri olmasına rağmen, pratikte bunlarla herhangi bir evrak çalışması yapılmamaktadır. Sadece sosyal açıdan önemli olaylar sırasında bir miktar kullanılmaktadırlar. Bu koşullarda anadillerin kapsamı, ev içi iletişim, ulusal tiyatronun palyatif işleyişi, gazeteler, çocuk ve edebiyat dergileri, radyo ve televizyon ile sınırlı durumdadır.

Dahası, Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerinin işleyişinin kapsamını daha da daraltmayı hedefleyen bir politika izlenmektedir. Bunun bir sonucu olarak Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerindeki devlet gazetelerinin yayınları yarıya indirilmiş, perakende satışları da durdurulmuş vaziyettedir.

Radyo ve televizyonda da aynı süreçler yaşanıyor. Anadillerde yayınlanan kitapların sayısı da aynı şekilde düşüyor.

Özellikle endişe verici olan, Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerinin ortaöğretim okullarındaki durumudur. KBC Eğitim Bakanlığı’na göre konu 2018 / 2019 akademik yılında, 1015 Çerkes (Kabardey) ve 317 Balkar çocuk (sırasıyla tüm öğrencilerin % 1.52’si ve % 2.46’sı) üzerinde incelendi. Görüldü ki, Cumhuriyette, çocukların Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerinde yetiştirildiği ve eğitildiği okul öncesi bir eğitim kurumu yoktur.

Böylece, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’ndeki genç neslin asimilasyon ve kimliksizleştirilmesi süreci etkin olarak başlatılmış durumdadır.

Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerine yönelik ayrımcı tutuma açık bir örnek, Nalçik’teki 14 No’lu Gimnazyum’daki durumdur. Okul KBC yerel yönetiminin ve Eğitim Bakanlığının fiili onayı ile kurulmuştur. R. Jamborova’nın müdürü olduğu okulda, Eğitim sürecinin işleyişinde disiplin cezaları, idari cezalar ve Çalışma Yasası’na dair ağır ihlaller görülmektedir. Kütüphanede kayıtlı tüm kitapların % 45,4’ünü oluşturan 571 Çerkesçe kitap kasıtlı olarak imha edilmiştir. Okul kütüphanesinde Çerkes (Kabardey) ve Balkar dilleri bölümleri tasfiye edilmiş, Çerkes dili öğretmenlerinin % 40’ı görevlerinden uzaklaştırılmıştır.

Rusya Federasyonu’nun en iyi öğretmeni seçilmiş olan ve Rusya Federasyonu Genel Eğitim Onur Çalışanı ünvanını taşıyan Bagova bu olumsuz gelişmelere yüksek sesle itiraz ettiği için okuldan atılmıştır.

14 No’lu Gimnazyum’daki durum halk arasında büyük tepkiye neden olmuştur. Medyada ve sosyal ağlarda anadil ayrımcılığını kınayan on binlerce mesaj yayınlandı.

Yüzlerce ünlü bilim ve kültür insanı, yazar, eğitim figürü sizin de içinde olduğunuz cumhuriyet liderliğine seslenerek, okul müdürünün yaptıklarına dair bir açıklama istemiş; ancak bu itirazlar hala dikkate alınmış değildir.

Size makul bir soru yönlendirildi: Bu tavır, Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerine yönelik ayrımcılığı onayladığınız anlamına mı geliyor?

Rusya Federasyonu’ndaki bazı cumhuriyetlerin aksine, Kabardey-Balkar’da anadillerinin korunması ve geliştirilmesini hedefleyen bir program yoktur.

Örneğin, Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti’nde üç yıldan bu yana deneysel modda test edilen çok kültürlü bir eğitim sistemi, cumhuriyetin bilimsel ve pedagojik topluluğundan olumlu eleştiriler almıştır. Bu modele göre, ilköğretim düzeyinde 23 sınıfta eğitim yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca, 73 okul öncesi eğitim kurumunda Oset dilinde bir eğitim süreci düzenlemesi yapılmıştır.

Benzer uygulamalar Tataristan, Başkurdistan, Çeçen Cumhuriyeti ve Adigey Cumhuriyeti’nde de yapılmaktadır.

Bu nedenle, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nde, “Rusya Federasyonu Halklarının Dilleri Federal Yasası” normlarının ve KBC’ndeki Rusya Federasyonu halklarının devletlerinin (sosyal, ekonomik, yasal) korunmasını sağlayan kanunun göz ardı edildiğini iddia etmek için yeterli sebep vardır.

Dillerin korunması ve ulusal kültürlerin gelişimi ile ilgili akut sorunlara dair kamu makamlarının cehilce yaklaşımı nedeniyle Kabardey-Balkar’da gözlemlediğimiz olumsuz siyasi sonuçların bazılarına dikkatinizi çekmenin önemli olduğunu düşünüyoruz:

– Bu konuyla ilgili olarak toplumda, yerel otoritelerin Rusya’da yaşayan halkları yapay olarak özümsemeyi amaçlayan federal merkezin baskısı altında olduklarına dair güçlü bir görüş oluşuyor;

– Ulusal kültürel programları kısıtlama girişimlerinin, radikal hareketlerin oluşumunda ana etkenlerden biri haline gelmesi için gerçek bir tehdit potansiyeli vardır;

– Son zamanlarda anadillerimizi öğretme konusunda ortaya çıkan sorunlar yabancı medya tarafından aktif olarak tartışılıyor ve bazı güçlerin bunları Rus karşıtı propaganda aracı olarak kullanması mümkündür.

Yukarıda sayılan hususlar göz önüne alındığında, Çerkes (Kabardey) ve Balkar dilleri ve ulusal kültürün korunması sorunlarının, Kabardey-Balkar makamlarının faaliyetlerinde ana önceliklerden biri olması gerektiği, özellikle de genel eğitim sistemi içerisinde anadilleri öğretmek zorunluluğu açıktır.

Mevcut durum, Parlamento liderlerinin ve KBC Hükümeti’nin katılımıyla, genel kamu, bilim ve sanat dünyası, federal ve cumhuriyet medya temsilcilerinin bir araya gelerek, acil sorunlar hakkında kamuya açık bir tartışma yapmasını gerekli kılmaktadır.

Bu tür bir tartışmanın amacı, Cumhuriyet Anayasası tarafından öngörüldüğü gibi Çerkes (Kabardey) ve Balkar dillerinin korunması, geliştirilmesi ve tam işleyişinin sağlanması için acil, kısa ve uzun vadeli önlemlerin geliştirilmesidir.

Oy birliğiyle kabul edildi (117 isim) 

Toplantı Başkanı
M.G. Chechenov

Sekreter
T.H. Aloev

Nalchik
01/10/2019

_____________

Kaynak: http://zapravakbr.com/