ÇERKESLER ANAVATANLARINDA YAŞAMA HAKKINI NASIL KAZANACAK?

Şu anda Adigey’de, Türkiye, Suriye, Ürdün, İsrail ve Avrupa ülkelerinden vatanlarına dönen yaklaşık 2000 Çerkes var. Jegu Organizasyonu Başkanı Asker Bora’ya göre Kabardey-Balkar’da 1.800’den fazla kişi var. Yine Adige Hase lideri Ali Aslanov’a göre Karaçay-Çerkesya’da da yalnızca 37 geri dönüşçü vatandaş var.

Ancak sorun, Çerkeslerin eve geri dönmelerinin sürdürülebiliyor olmaması…

Kabardey Balkar Cumhuriyeti mahkemesi oturma izni Göç İdaresi Başkanlığı tarafından iptal edilen Türkiyeli Çerkes Tarık Topçu davasında bir karara vardı. Topçu, Rusya Federal Güvenlik Servisi’nin raporu doğrultusunda sınır dışı edilecek. Topçu’nun duruşmaları kapalı kapılar ardında yapıldı, hakime göre sebebi dava dosyasında “devlet sırrı” oluşturan bilgilerin mevcut olması.

Bir başka Çerkes Muammer Koble Türkiye’den anayurduna 20 yıldan daha uzun bir süre önce döndü ve Karadeniz Şapsığya’ya yerleşti. Ancak Aralık 2018’de Krasnodar Bölge Mahkemesi, Merkez Bölge Mahkemesinin Rus vatandaşlığının geri alınması yönündeki kararını onayladı. Sebebi yapılan denetimde 1996-1997 yılları arasında beyan ettiği adreste bulunamamış olması.

Asıl sebep ise belli: Muammer, Eylül 2017’de açlık grevi yapan Şapsığ thamatesi Ruslan Gvaşhev’i desteklediği için vatandaşlıktan mahrum ediliyor. Bilindiği üzere Gvaşev, Mayıs 2017’de, Rus-Kafkas savaşında ölen Çerkeslerin anısına düzenlenen etkinlikte yaptığı dua sebebiyle para cezasına çarptırılmış, o da bunu protesto için açlık grevine başlamıştı.

Kavkaz.Realii, anavatanlarında yaşama hakkı için çaba gösteren Çerkesleri insan hakları aktivistlerine sordu.

Perit sivil toplum kuruluşunun yönetim kurulu üyesi Beslan Khagaja, “Rusya, daha doğrusu Kuzey Kafkasya, Çerkeslerin tarihi anavatanı ve burada eşit haklara sahip vatandaş statüsünde olmaları gerekir” diyor. Beslan’a göre, Çerkeslerin tek istediği yasal olarak vatanlarında yaşayabilmek.

Adigey’den ismini açıklamak istemeyen bir avukat da “Uluslararası hukukun Adigeler söz konusu olduğunda çalışmadığını” söylüyor.

“Kabardey Kongresi” Başkanı Aslan Beşto ise Çerkeslerin pek çok ülkede çok iyi bir üne sahip olduğunu belirtiyor. Ancak Beşto sorunu başka yerde görerek, “Avrupa, Amerika ve Orta Doğu’daki Çerkesler özverili şekilde yeni vatanlarının yararı için çalışıyor. Çerkesler etnik öz bilinç düzeyindeler. Çerkes ülkesinin tasfiyesinden bu yana 150 yıldan fazla bir süre geçti ve hala oralarda yasal bir statüleri yok” diyor.

Beşto şöyle devam ediyor: “Avrupalılar için, Suriye’den gelen Çerkesler Arap, Türkiye’den gelenler Türk, vs. Geldikleri ülkelerin hakim etnisitesine mensup bir mülteci gibi algılanıyorlar. Onlara diğerleri ile aynı birincil kimlik giydiriliyor. Böyle bir şey kabul edilebilir değil.”

Bir başka aktivist de yönetimleri, Çerkesleri “sürgün halk” olarak tanımaya çağırarak, “Çerkes diasporasını derinden etkileyen asimilasyon sürecini durdurmak gerekiyor. Ulusal kimliği ve insanları korumak için bu gerekli” diyor.

______________

kavkaz.realii