KUZEY KAFKASYA CUMHURİYETLERİNDE LİDERLİKLER HANEDANLIĞA DÖNÜŞTÜ
ZAREMA KHASANOVA
Kabardey Balkar Cumhuriyeti (KBC)’ndeki Kabardey ve Balkarlar arasındaki etnik gerilimin patlak vermesinden sonra, Vladimir Putin beklenmedik bir şekilde cumhuriyetin başı Yuri Kokov’u görevden aldı ve KBC eski cumhurbaşkanı Valery Kokov’un oğlunu Cumhuriyetin Başı görevine atandı.
Ülkenin cumhurbaşkanının böyle inanılmaz bir kararının nedenlerini, gazeteci ve film-belgeselci İlyas Bogatyrev değerlendirdi.
***
– KBC’nin liderliğindeki değişimin Gündelen’deki olaylar ile ilgili olduğunu söyleyebilir miyiz? Ve neden bu kadar hızlı gerçekleşti? Halbuki Putin, bölge başkanının hataları ne kadar ciddi olursa olsun, istifalar konusunda karar vermekte genellikle pek acele etmezdi.
– Bana göre Gündelen’deki olayların, istifanın belirleyici faktörü olduğu kanıtlanmıştır. Genel olarak, Yuri Kokov’un çalışmalarının verimli olmadığını söyleyebiliriz. Bunu Cumhuriyetin sosyo-ekonomik gelişimini kastederek söylüyorum. Yevkurov’u istisna tutarsak Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinin liderleri genellikle bu durumdadır.
Yuri Kokov’un liderlik tarzı sorunluydu: kamu hayatına asgari düzeyde katılıyor, gazetecilerle son derece nadir ve kuru iletişim kuruyor, her düzeyde cumhuriyetçi gücün işleyişinde şeffaflık eksikliği vardı, vs. Temel ilkesi şuydu: “Eğer bir şey yapmazsan, her yer sessiz ve sakin olur.”
Cumhuriyet onunla gerçekten çok sessizdi; neredeyse bir mezarlık kadar. Ama bu sessizlik Gündelen’de, belki de en çok Yuri Kokov’un korktuğu şekilde sona erdi. Ve bu önemli anda, o sadece cumhuriyet sakinleri ile yüzleşme yerine gitmemekle kalmadı, olaylar karşısında çok sessiz ve tutuk kaldı.
Böyle bir davranış, Cumhuriyetin Baş’ı konumundaki biri için kabul edilemezdi. Eğer Gündelen’e gelseydi ve hatta önemsiz sözler dahi söyleseydi, muhtemelen bir süre daha iktidarda kalırdı. Ancak bu gerçekleşmedi ve Putin’in cumhuriyetin başını değiştirmek için olağandışı hızla aldığı karar da hepimizi şaşırttı.
Kazbek Kokov’un Cumhuriyetin Başı görevine adaylığının bu olaylardan önce hazır olduğuna inanıyorum. Ancak olaylar, hızlı karar vermesinde bir katalizör vazifesi gördü.
– Cumhuriyetin yeni Baş’ı figürünü nasıl değerlendiriyorsunuz? O nasıl biri? Ve cumhuriyet liderliğinden ne beklemeliyiz?
– Kazbek Valerievich için ne kadar saygılı olursam olayım, karakterinden, hayatından ve politik deneyiminden dolayı bu makama layık olduğunu söyleyemem. Bana öyle geliyor ki, KBC’nin gerçek liderleri, Arsen Kanokov’un cumhuriyeti terk etmesiyle iktidarı kaybeden ve geri kazanmak isteyenlerden çıkacak.
Bunlar, cumhuriyette Arsen Kanokov’un liderliğinde aktif faaliyet yürütürken, Yuri Kokov’un iktidara gelmesinden sonra kendilerini kısıtlamak zorunda kalmış hırslı ve ekonomik olarak aktif insanlardır. Kanokov’un takımının intikamı, cumhuriyette ekonomik kaynaklar için mücadeleyi şiddetlendirebilir.
En cazip kaynaklardan biri, 2030 yılına kadar 13 milyar dolarlık bir yatırım potansiyeline sahip Rus-Çin projesi oldu. Bu proje, 25 bin işçi ve yıllık 160 milyar rubleye kadar gelirin yerel bütçeye ulaşmasını sağlayacak. Proje bu yıl başlatılıyor. Kabul etmek lazım ki, uğruna savaşılacak büyüklükte bir şey var ortada…
– Kafkasya’daki iktidarların hanedanlığa dönüştüğünü düşünüyor musunuz? Birincisi Dağıstan’da iktidar babadan oğula geçti, sonra Adigey’de amcadan yeğene ve şimdi de KBC’de babadan oğula…
– Rusya’da güç hanedanlardadır. Kafkaslar da, federal düzeyde işleyen bu kuralların dışında değildir. Rusya’daki birçok önemli politik ve mali pozisyon akrabalar tarafından işgal edilmektedir.
Ve Kuzey Kafkasya’da politik ve sosyal alan çok dikkatli bir şekilde dağıtılıyor; parlak ve değerli figürlerin büyümesini bekleyecek zamanları yok. Böylece, merkezi yetkililerin kontrol etmeyi başardıkları oğullar ve yeğenler kilit yerlere atanıyor.
