17 ve 18. Yüzyılda Abazalarda Sosyal Sınıflar
Tarihte 8-10. yy arasında krallık statüsünde kendi devlet yapılarını kuran ve Karadeniz’in doğusunda güçlü bir hakimiyet tesis eden Abazaların yaşamına ortaçağdan buyana feodal toplum yapısı hakim olmuştur.
Aşağı yukarı 19. yy kadar korunan bu feodal toplum yapısı şu sınıflardan oluşuyordu:
APSHA
Abhazya’nın tümüne hâkim olan krala verilen ünvandır. Apsha sadece iki soydan gelebilirdi: Açba ve Çaçba. Hanedan sülalesi olarak bu iki sülale vardı.
Apsha’nın, yani Abhazya Kralının kendisini koruyan ve “Kiaraz’aa” denilen özel muhafız alayı vardı. Bu alay nereye giderse gitsin kralın yanından ayrılmazdı.
AAMISTA DU
Abaza bağımlı prensleridir. Direkt Apsha’ya bağlı olan bu sınıf, Apsha’dan sonra en güçlü sınıftı. Aamısta dular aynı zamanda Abhazya’daki bölgelerin yöneticileriydi.
AAMISTA
Bu soylu sınıf bir Aamısta du’a bağlıydı. Aamısta du da Abhaz Kralına bağlıydı. Aamıstalar, Amısta duların yöneticiliğindeki bölgelerdeki toprak sahibi soylulardı. Abhazya’nın Tzabal bölgesinde yaşayan Aamıstaların hepsine Marşan denirdi.
AŞNAKMA
Aslında ankhayü olan bu sınıftaki Abazalar, Aamıstalık iddiasında bulunurdu. Bunlar da geniş arazi sahibi idiler.
ANKHAYÜTSKİA
Bu sınıf bağımsız çiftçi, köylü sınıfı idi. Ankhayütskia, kendine ait toprağı, evi ve aile adı olan kimse idi. Bu sınıftakiler arasında, bazı Aamısta du ve Aamıstalardan daha güçlü olanlar da vardı.
AMATSAWURAZKU
Bu sınıftakiler belli zamanlarda feodal beye bağlı, yükümlü köylülerdi. O zamanlar dışında kendi işlerini yürütürlerdi.
AHUWYÜÇA
Bu sınıfa mensup olanlar tamamen feodal beye bağlıydılar. Bağımlı köylü denebilecek bu sınıftakilerin sadece kendilerine ait evleri olabiliyordu.
AHAŞÜALA-ATÜ
Bu sınıfa mensup insanlar alınıp satılabiliyor, öldürülmeleri durumunda kimse hesap soramıyordu.”
Bu sınıflar arasında keskin bir ayrışma yoktu, ilişkiler yumuşaktı ve iç içe yaşıyorlardı.
_____________________
Kaynak: Doç.Dr. Valeri Beygua, Abhazya Tarihi, As Yayıncılık, İstanbul-2000, s.52-53