11 Mayıs Bağımsızlık Bayramı Kutlu Olsun!

“Bil ki, önemli değildir kaç kez yenildiğin;

çünkü asıl önemli olan,

kaç yenilgiden sonra yeniden doğrulabildiğin.”

FREUD

Geçmişinde hep yenilgi, acı, zorluk, kan ve gözyaşı olan Çerkesler her şeye rağmen yok edilemediler. Her şeye inat yeniden doğrulup bağımsız siyaset üretebilmenin yollarını aramaya başladılar.

Ancak, girilmiş olan siyaset yolu, çok sisli, karartılmış, engebeli ve tuzaklarla doludur. En büyük sorun, soykırımcıların ve kültürel soykırımcıların, Çerkes Halkına ve tüm Kuzey Kafkasya Halklarına karşı yürüttükleri psikolojik savaş ve hafıza yok etme teknikleridir.

İnsanların uğradıkları fiziksel travmaların ve yaraların bir iyileşme süresi vardır. Ancak asıl zor iyileşen yaralar, psikolojik travmalardır. Toplumlarda insanlar gibidir. Maddi kayıplar telafi edilebilir şeylerdir. Ama yaşanan toplumsal travmalar kolay atlatılamaz. Toplumsal travma yaşayan halklar hafızalarını kaybederler. Çerkes Halkının ve Kuzey Kafkasya Halklarının yakın dönemde yaşayıp unutturulan en önemli olayı, 11 Mayıs 1918’de kurulmuş olan “Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti”dir.

Çerkeslerin ve Kuzey Kafkasya Halklarının en önemli zihin berraklaşması olan 11 Mayıs 1918 tarihi neden ve nasıl unutturulmuştur? Bu konunun analizlerini ileriki yazılarımızda daha ayrıntılı olarak yazacağız. 11 Mayıs 1918’in üzerine indirilmiş derin sis perdesini aralamaya çalışacağız.

***

Çok şükür, toplumsal travmalarını atlatmış olan Çerkes Halkı, bütün sis perdelerine ve karartmalara inat, isabetli kararlar almaya başladı. Bu isabetli ve tarihi kararlardan biri de, Çerkes-Fed (Çerkes Dernekleri Federasyonu)’in 11 Mayıs 1918 tarihinde ilan edilmiş olan Kuzey Kafkasya Cumhuriyetinin kuruluş gününü Bağımsızlık Bayramı olarak ilan etmiş olmasıdır.

Ulusların, en üst siyasi yapılanması devlettir. Devletin bağımsızlığının ilan edildiği günün Bağımsızlık Bayramı olarak ilan edilmiş olması son derece isabetli bir karardır.

Siyasi mücadelelerde kazanılmış zaferler toplumsal gururu ve güveni arttırır. Muhatap soykırımcının sinirlerini bozup saldırılarını başlatmasına neden olacaktır. Ne onlardan, ne de onların işbirlikçilerinin saldırılarından korkmuyoruz. Onları ideolojik anlamda tarih önünde mahkum edeceğiz.

Rusya’nın birinci dünya savaşında yenilerek dağılması ile ortaya çıkan boşluğu değerlendiren Kuzey Kafkasya Halk Önderleri, adım adım 11 Mayıs 1918 sürecini oluşturdular. Bu sürecin oluşumunu özetlemeye çalışacağız.

Kuzey Kafkasya Cumhuriyetinin hukuki dayanağı 1917’de yapılan Terekkale ve Andi Kurultayları ile oluşturulmuştur. Tüm Adğeleri, Abhazları, Karaçayları, Balkarları, Çeçenleri ve Dağıstan Halklarını kapsıyordu. Kuzey Kafkasya cumhuriyetinin kuruluşuna ve savunmasına tüm anavatan halkları yanında, diasporada bulunan tüm Kuzey Kafkasyalılar aktif bir şekilde katıldılar.

Çarlığın yıkılışını takip eden günlerde, Terekkale’de  5-6 Mart 1917  tarihlerinde Kuzey Kafkasya’nın geleceği üzerine yapılan değerlendirme toplantıları bu devletin ilanına gidecek süreci oluşturdu. Bu toplantılarda başkanlığını bir sosyalist devrimci olan hukukçu Basiat Şahan’ın yaptığı Birleşik Kafkas Dağlıları Birliği geçici yönetimi oluşturuldu. Kuzey Kafkasya Kongresinin “eyalet komiteleri”nin oluşturulması ve kamuoyunun eğilimlerini belirlemek üzere 1. Genel Kuzey Kafkasya kongresinin toplanması kararlaştırıldı.

1-9 Mayıs 1917 tarihlerinde Terekkale’de, Hazar’dan Karadeniz’e kadar bütün Kuzey Kafkasya Halklarından temsilcilerin katıldığı, tarihe Terekkale Kurultayı olarak geçen 1. Kuzey Kafkasya Kongresinde çeşitli komisyonlar oluşturularak ülkenin geleceğine ilişkin görüşler sistematize edildi. Yönetsel-politik yetkilerle donatılan “Kuzey Kafkasya Merkez Komitesi” olarak adlandırılan icra organı teşkil edildi. Siyasi programın başına, o dönem Rusya’nın diğer halklarının da tercihine benzer şekilde, Kuzey Kafkasya’nın ayrı devlet statüsünde katılacağı, Rusya’da yeni bir federal cumhuriyetin kurulması talebi kondu. Bu kongrenin sonuç bildirgesi, devrimin getirdiği özgürlükleri güçlendirmeyi, demokrasi ilkelerini hayata geçirmeyi, politik, milli, kültürel kazanımları korumayı ve Kuzey Kafkasya Halklarının birliğini ön plana almaktaydı.

Kuzey Kafkasya’da oluşan her türlü karışıklığa müdahil olan komite, ülkenin değişik yerlerinde toplantılar yaparak, 18 Eylül 1917 tarihinde 2. Genel Kuzey Kafkasya Kongresi’ni topladı. Kalabalık bir izleyici kitlesinin önünde 1500 delegenin katılımıyla başlayan Andi Kurultayında geçici bir anayasa hazırlandı. Kuzey Kafkasya Merkez komitesine “ulusal ordu kurma”, “temel tüketim mallarının ihracını yasaklama”, “uygun zamanda Kuzey Kafkasya Cumhuriyetinin bağımsızlığını ilan etme” gibi olağanüstü yetkiler verildi.

25 Ekim 1917 tarihinde Lenin önderliğindeki Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesi sonucu, Rusya’dan ayrılacağını kesin hatlarla ortaya koyan Kuzey Kafkasya Merkez Komitesi’nin kararı, komşu Trans Kafkasya’da Bolşevik iktidarı reddeden milliyetçi partilerin tavrı ile büyük ölçüde çakışıyordu. Bölgesel gelişmelerin meydana getireceği sıkıntıları dikkate alan Merkez Komite, Transkafkasya ile güç birliğine girdi. Mart 1918’de Bakü ve Tiflis’te girişimlerde bulundu. Trabzon Konferansına gözlemci olarak katıldı. İstanbul’da Osmanlı yetkilileriyle siyasi temaslar  gerçekleştirildi. Kuzey Kafkasya parlamentosunda ülkenin bağımsızlığı yönünde karar alınması üzerine 11 Mayıs 1918 günü yayınlanan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti Bağımsızlık Bildirgesi ile Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin kuruluşu ilan edildi.

Kısaca özetlemeye çalıştığımız,bize unutturulmaya çalışılan,11 Mayıs 1918’de kurulan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, Çerkeslerle birlikte tüm Kuzey Kafkasya Halklarının Bağımsızlık Bayramıdır.

Tıpkı 29 Ekimin Türkiye’nin milli bayramı olduğu gibi.

Tıpkı 30 Eylül Ayayra’nın Abhazların milli bayramı olduğu gibi.

11 Mayıs tarihini bir bayram günü ilan eden Çerkes-Fed yönetimini tebrik ediyor, şimdiden tüm Kuzey Kafkasya Halklarının 11 Mayıs bağımsızlık bayramını kutluyorum.