FOLKLOR-HALK DANSLARI-MÜZİK

Günlük yaşamda folklor, daha çok “halk dansları” anlamında kullanılmaktadır.

Gerçekte folklor sözcüğü İngilizce folk (halk), lore (bilim-bilgi) sözcüklerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkmıştır. Buna göre folklor, halk bilimi bilgisi olarak tercüme edilebilir.

Bir toplumun hayat felsefesi nin (ortak düşünüüş şekillerinin), sonuç olarak da ortak tepkilerin , kısaca o toplumun A’dan Z’ye hayatının her safhasını inceleyen bir bilim dalıdır. O kadar ki, halk oyunları, teatral oyunlar, pandomimler, halk müziği enstrümanları, şarkılar, ağıtlar, efsaneler, giyim şekilleri, metal-ahşap, deri-örgü-dokuma vs. el sanatları, tarımsal üretim teknikleri (tarım aletleri) nakil vasıtaları, halk tıbbı (atasözleri-deyimler)… gibi o halkın kendi yaşayış ve sembolleri hep “folklor”un inceleme alanı içindedir. Halk dansları, diğer folklorik öğeler gibi bir halkın tarihinin derinliklerinden gelirler. Çeşitli dönemlerin kendine has olaylarından, belki başka başka karşılaşmanın izlerini de taşıyan birikimlerin ifadesidir. Toplumun çeşitli inanışlarının, çeşitli zorluklara direnişlerinin, hayatı anlayış şekillerinin ürünleridirler. Tabiyatıyla o halkın müziği de, aynı etkenler tarafından yönlendirilmiştir. Sevinçler, acılar, toplumca uğranılmıştabii afetler, savaşlar toplum içi olaylar vs. şarkıları (ağıtları) oluşturmuştur. Bazı toplumların müziğinde, danslarında melankoli ve teslimiyetçi, bazı halklarınkinde belki mistik özellikler, bazılarının kültüründe ise enerjik, mücadeleci özellikler güçlüdür. Yaşanılan çağın ve bölgenin tabiat varlıkları, toplayıcılık avcılık, tarım toplumu dönemlerinin izleri danslarda ifadesini bulur. Nart destanlarını konu alan pek çok şarkı, binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Şarkılara eşlik edilerek oynanan bütün vuc oyunları ile Çerkes düğünü, antik dönemlerden beri gelen Kafkas Halk Danslarının temelini oluştururlar. Kafkas folkloru, Kafkas halklarının tarihi geçmişlerinin eskiliğine paralel olarak oluşan ve bir çok oyunun ve şarkının kökü, günümüzden 5000 yıl öncelerine dayanan zengin bir kültür hazinesidir. İlk çağdan bu güne Kafkaslı insanın yaşam biçimini, inançlarını, danslarını, müziğini, yemek kültürünü, örf ve adetlerini, özetle tümüyle yaşamını konu alan bir deryadır. Dansların ve müziklerinin önemli bölümü M.Ö. 3000’li yılardaki yaşamı konu almaktadır.

ÇERKES MÜZİK ALETLERİ

1- Apapşıne– Mandolin benzeri üç telli bir müzik aleti

2- Şıkepşine– Kemençe

3- Pşıdıgago– Arp

4- Pşınegap– Viyolansel sesi veren bir tür kemençe

5- Fendpşıne– Tulum

6- Bjamiy– Öküz boynuzundan veya ağaçtan yapılmış üflemeli bir müzik aleti

7- Cafiy– Flüt

8- Nakıra– Zurna

9- Gamıl– Sipsi’nin bir benzeri üflemeli bir müzik aleti

10- Phaçiç–Phaçik- Ahşap ritim aleti

11- Phadarp– Abaza ve Karadenizli Adıgelerin kullandığı ritim aleti. Yaklaşık 40 cm boyunda sopalarla büyük bir tahtaya vurarak ritim tutulur.

12- Adıge Pşıne–Kafkas özel mızıkası